Anders denken – Marcia Goddard

Wie is de schrijver?

Marcia Goddard studeerde in 2012 cum laude af in de klinische neuropsychologie aan de Universiteit van Leiden, waarna ze in 2015 promoveerde op hersenonderzoek naar autisme. Momenteel werkt ze als neurowetenschapper in het bedrijfsleven waarbij ze zich richt op werkvloergedrag.

Waar gaat het boek over?

Het boek bestaat uit 7 hoofdstukken, waarin Goddard:

• eerst de geschiedenis beschrijft
• vervolgens de verschillende gezichten van autisme bespreekt
• waarna ze op zoek gaat naar verklaringen
• terwijl ze uitlegt hoe ons sociale brein werkt
• om aansluitend een beschrijving te geven van diverse behandelingen
• gevolgd door een hoofdstuk over de verschillen tussen mannen en vrouwen met autisme
• om daarna een aantal fabels en vooroordelen uit de weg te ruimen
• en af te sluiten met een lofrede over de positieve kanten van autisme op de werkvloer

Waarom vind ik het een goed boek?

Hoewel het woord nergens expliciet wordt genoemd, is de schrijver duidelijk geïnspireerd door de neurodiversiteitsbeweging. Het begint al met de titel: Goddard heeft het over anders denken, niet over een stoornis. Verderop in het boek schrijft ze dat het wellicht beter is om te spreken van een autistische persoonlijkheid dan van een autistische stoornis. En ze zegt dat beweren dat autisme een ziekte is waarvan men moet genezen op haar net zo vreemd overkomt als beweren dat een introvert mens moet worden genezen van zijn introversie. Van introverte mensen zeggen we tenslotte ook: “Zo is hij of zij gewoon.”

Goddard is neurowetenschapper en je kunt aan alles merken dat ze diepgaande kennis heeft over het functioneren van het brein. Wat ik knap vind, is dat het haar lukt om die kennis uit te leggen in begrijpelijke taal, waarbij ze vooral focust op de vier gebieden die verantwoordelijk zijn voor onze sociale vaardigheden.

Verder vind ik de positieve insteek van het boek mooi:

• Goddard wijdt een heel hoofdstuk aan de sterke kanten van mensen met autisme.
• Goddard schrijft diverse keren dat ze autisme niet ziet als een ziekte, maar als een andere manier van denken. Hierbij heeft ze wel oog voor de moeilijkheden waar autisten tegenaan kunnen lopen. Ze oppert dat behandelingen misschien vooral gericht moeten zijn op leren om de autistische manier van denken een plek te geven in het dagelijks leven.
• Ook positief vind ik haar pleidooi om de speciale interesses van autisten niet te beschouwen als obsessies die moeten worden beteugeld, maar als een ingang naar groei. Zo schrijft ze over Stephen Wiltshire, een autistische man die gebouwen en skylines die hij slechts een keer heeft gezien tot in detail na kan tekenen. Als kind vertoonde Stephen ernstige autistische symptomen, maar doordat zijn omgeving zijn tekentalent stimuleerde, heeft hij uiteindelijk zoveel zelfvertrouwen opgebouwd en sociale vaardigheden ontwikkeld, dat hij zijn eigen plek in de wereld heeft veroverd.

Goddard bepleit in dit boek 3 dingen die ik ook met mijn blog onderschrijf, namelijk:

• zie autisme als een andere manier van denken, niet als stoornis of ziekte
• beschouw de diagnose als een startpunt in plaats van een eindstation
• bied behandeling op maat: kijk welke individuele ondersteuning mensen nodig hebben in plaats van een standaardbehandeling in te zetten. Want de ene autist is de andere niet en one size does not fit all.

Wat vind ik minder?

Het hoofdstuk ‘zin en onzin’ is een allegaartje, waarbij Goddard van vaccinaties via psychopaten naar serious gaming vliegt. Alsof alles wat ze nog kwijt wilde over autisme in dat ene hoofdstuk is gepropt. Daarnaast vind ik het prima dat ze onderscheid maakt tussen wetenschappelijk bewezen behandelingen en niet bewezen behandelingen, maar dat ze de niet bewezen behandelingen vervolgens in hetzelfde hoofdstuk zet als de fabels over vaccinatie vind ik niet zo passend. Had alle behandelingen dan bij elkaar in een hoofdstuk gestopt, vooral omdat Goddard eerder schrijft dat geen enkele behandeling van autisme onomstotelijk wetenschappelijk bewezen is. Dus feitelijk bevinden alle behandelingen zich qua effectiviteit net zozeer op een continuüm als autisme zelf. Wat ik dan wel weer passend vind 😉 .

Veder begrijp ik dat de focus van de positieve kanten van autisme in het laatste hoofdstuk op de arbeidsmarkt is gericht, omdat Goddard daar zelf in is gespecialiseerd, maar ik had het mooier gevonden als de talenten die in het zonnetje worden gezet breder waren getrokken naar andere levensgebieden. Tenslotte bestaat het leven uit meer dan werk.

Conclusie

Goddard heeft een interessant boek geschreven over de andere manier van denken van het autistische brein. Het is haar gelukt om complexe zaken als de werking van het sociale brein in begrijpelijke taal te verwoorden. Verder is de informatie in het boek gedegen onderbouwd en duidelijk uitgelegd. De opbouw van het boek vond ik minder sterk, het verband tussen de hoofdstukken onderling was voor mij niet altijd even logisch, de opbouw van de hoofdstukken zelf overigens wel. Daarnaast vond ik het mooi dat neurologische variëteit door het boek heen als een vanzelfsprekend gegeven wordt beschouwd, juist doordat het begrip niet specifiek wordt benoemd. Als je meer wilt weten over de andere werking van het autistische brein dan is dit boek zeker de moeite waard.